İkinci el motorlu taşıt alım satım süreçlerinde dolandırıcılığı engellemek ve hem alıcıyı hem de satıcıyı güvence altına almak amacıyla hayata geçirilen Güvenli Ödeme Sistemi, araç bedelinin nakit olarak (havale, EFT, FAST gibi yöntemlerle) el değiştirdiği durumlarda devreye giren yenilikçi bir uygulamadır. Bu sistem, Ticaret Bakanlığı ile Türkiye Noterler Birliği arasındaki işbirliğiyle geliştirilmiş ve 3 Şubat 2020 tarihinde kullanıma sunulmuştur.
Sistem Nasıl Zorunlu Hale Geldi?
Sistemin zorunlu kullanımı, 27 Ağustos 2024 tarihli ve 32645 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik’in 26. maddesiyle belirlenmiştir. Bu maddeye göre, ikinci el motorlu araç satışlarında ödemelerin belirli yöntemlerle yapılması durumunda, taşıt bedelinin Bakanlıkça yetkilendirilen elektronik bir sistem üzerinden, mülkiyetin ve ödemenin eş zamanlı olarak el değiştirmesini sağlayacak şekilde ödenmesi şart koşulmuştur.
Yönetmeliğin 33. maddesiyle ise Güvenli Ödeme Sistemi’nin kullanımına ilişkin zorunluluk takvimi netleştirilmiştir:
- 27 Ağustos 2024 itibarıyla yetki belgesi bulunan işletmeler ile bir takvim yılı içinde üçten fazla ikinci el motorlu taşıt satışı gerçekleştiren gerçek ve tüzel kişiler için sistemin kullanılması mecburi kılınmıştır.
- 27 Eylül 2024 itibarıyla ise bu kişiler haricindeki diğer tüm gerçek ve tüzel kişiler için sistemin zorunlu olarak uygulanmasına başlanacaktır.
Güvenli Ödeme Sistemi Ne İşe Yarar?
Bu sistemin temel amacı, ikinci el araç alım satımlarında nakit transferiyle ilgili riskleri ortadan kaldırmaktır. Satış bedelinin güven altına alınması sayesinde dolandırıcılık vakalarının önüne geçilmesi, sahte para kullanımının engellenmesi ve alıcının ödeme, satıcının ise satış bedelini tahsil etme konusunda mağduriyet yaşamaması hedeflenmektedir.
Sistemin Sağladığı Faydalar Nelerdir?
Güvenli Ödeme Sistemi, çeşitli avantajlar sunar:
- Risk Azaltma: Nakit para taşıma riskini, sayım zorluklarını ve sahte para kullanımı ihtimalini ortadan kaldırır.
- Otomatik Transfer: Araç satış işlemi noter huzurunda tamamlandığı anda, sistem satış bedelini otomatik olarak satıcının hesabına aktarır. Bu, satış bedelinin ödenmemesi riskini tamamen ortadan kaldırır.
- Hukuki Güvence: Hukuki ihtilafları engeller, sahtecilik ve dolandırıcılık gibi durumların önüne geçer.
- Vergi Kontrolü: Mali denetim imkanı sağlayarak vergi kayıplarını en aza indirmeyi hedefler.
- Kamu Memnuniyeti: Vatandaşların haklarının korunması ve işlem kolaylığı sayesinde devlete olan güvenin artmasına katkıda bulunur.
Güvenli Ödeme Sistemi Nasıl Kullanılır?
İkinci el araç alım satımı yapacak alıcı ve satıcılar, öncelikle Güvenli Ödeme Sistemi’ne entegre olan bir Aracı Kuruluş (bankalar, ödeme kuruluşları veya elektronik para kuruluşları) seçmelidirler.
Aracı Kuruluşlar, Güvenli Ödeme hizmetini kendi web sayfaları, mobil uygulamaları veya şubeleri aracılığıyla sunabilirler. Ancak her kuruluşun sunduğu yöntemler farklılık gösterebilir; bazıları tüm yöntemleri sunarken, bazıları yalnızca bir veya iki yöntemi destekleyebilir. Bu nedenle, işlem yapmayı düşündüğünüz Aracı Kuruluş ile iletişime geçerek hangi yöntemlerin kullanılabileceği hakkında bilgi almanız önemlidir.
Sisteme Başvuru Süreci
Noterde satış işlemine başlamadan önce alıcı ve satıcının aynı Aracı Kuruluşu seçerek sisteme kayıt olmaları gerekmektedir. İşlemleri ilk olarak satıcı başlatır, ardından alıcı aynı Aracı Kuruluş üzerinden kendi adımlarını tamamlar. Unutulmamalıdır ki, alıcı ve satıcının farklı Aracı Kuruluşlar üzerinden Güvenli Ödeme Sistemi’ni kullanması mümkün değildir. Alıcı ve satıcının aynı Aracı Kuruluşta hesap sahibi olup olmama zorunluluğu için Aracı Kuruluşların çağrı merkezleriyle görüşülmesi tavsiye edilir.
Sistem Nasıl İşler?
- Satıcı Kaydı: Satıcı, belirledikleri Aracı Kuruluşun uygulaması üzerinden gerekli bilgileri ve alıcının telefon numarasını girerek sisteme kaydını tamamlar.
- Referans Numarası: Sistem, alıcının cep telefonuna otomatik olarak bir referans numarası gönderir.
- Alıcı Ödemesi: Alıcı, kendisine gelen referans numarası ile satıcının işlemi başlattığı Aracı Kuruluşunun uygulaması üzerinden Güvenli Ödeme Sistemi’ne giriş yapar ve satıcının belirlediği tutarı sisteme yatırır.
- Para Bloke Edilmesi: Yatırılan tutar, satış işlemi gerçekleşene kadar güvenli bir hesapta bloke edilir.
- Otomatik Transfer: Noter huzurunda satış işleminin tamamlanmasıyla birlikte, bloke edilen tutar otomatik olarak satıcının hesabına aktarılır.
- İşlem Engeli: Eğer satıcı tarafından sisteme girilen tutar alıcı tarafından hesaba yatırılmazsa, sistem noterlikteki araç satış işleminin gerçekleşmesini otomatik olarak engeller.
Vazgeçilmesi Durumunda Para İadesi
Planlanan araç satışından vazgeçilmesi halinde, yapılan başvuru iptal edilebilir ve alıcı tarafından yatırılan tutar ilgili Aracı Kuruluş tarafından iade edilir.
Sistem kaydı, para transferi, para iadesi (mesai saatleri içinde veya dışında, satış öncesi veya sonrası) gibi konularda yaşanabilecek herhangi bir sorunda, başvurduğunuz Aracı Kuruluşun çağrı merkezi ile iletişime geçmeniz gerekmektedir.
Araç Sigortası: Ne Zaman ve Neden Önemli?
Araç alım satım işlemlerinde Güvenli Ödeme Sistemi’nin yanı sıra, sigorta konuları da büyük önem taşır.
Zorunlu Trafik Sigortası, adından da anlaşılacağı gibi, Türkiye’de trafiğe çıkan her motorlu araç için yasal bir zorunluluktur. Bu sigorta, herhangi bir kazada üçüncü şahıslara (diğer araçlara veya kişilere) verilebilecek maddi ve bedensel zararları karşılar. Yeni tescil edilen araçlarda, aracın tescil işlemi tamamlanmadan veya noterden satış yapılmadan önce trafik sigortasının yapılması gerekir. Sigorta yapılmadığı takdirde hem cezai yaptırımlarla karşılaşılır hem de kaza anında oluşacak tüm zararlar doğrudan araç sahibinin sorumluluğunda olur.
Kasko Sigortası ise zorunlu olmamakla birlikte, aracınızı çeşitli risklere karşı güvence altına almak için şiddetle tavsiye edilen bir sigorta türüdür. Kasko sigortası, aracınızın çalınması, yanması, kaza sonucu hasar görmesi gibi durumlarda kendi aracınızda meydana gelen zararları karşılar. Ayrıca, aracınıza yönelik doğal afetler (sel, dolu vb.) veya vandalizm gibi risklere karşı da koruma sağlayabilir. Aracın bedeli ve olası tamir masrafları düşünüldüğünde, kasko sigortası yaptırmak olası büyük zararlardan korunmak için akıllıca bir yatırımdır.
