Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) tarafından sunulan Zorunlu Deprem Sigortası, bir deprem hadisesinin ve buna bağlı olarak ortaya çıkan yangın, infilak, tsunami veya yer kayması gibi olayların doğrudan yol açtığı maddi kayıpları, poliçede belirlenmiş olan limitler dahilinde, sigortalıya nakit olarak ödemeyi taahhüt eder. Yapınız ister tamamen yıkılmış olsun isterse sadece kısmi hasar görsün, güvence altındadır.
Aşağıda listelenen, binayı oluşturan temel kısımlar, bir arada veya münferit olarak DASK teminatı içindedir:
- Bina temelleri,
- Ana taşıyıcı duvarlar,
- Bağımsız birimleri birbirinden ayıran ortak duvarlar,
- Dış çevre (bahçe) duvarları,
- İstinat yapıları,
- Kat tavanları ve tabanları,
- Merdivenler,
- Asansörler,
- Sahanlıklar,
- Koridorlar,
- Çatılar,
- Bacalar,
- Ve yapının, yukarıda sayılanlarla benzer nitelikteki bütünleyici diğer unsurları.
Teminatın Dışında Kalan Haller
Zorunlu Deprem Sigortası, yalnızca binanızda deprem ve deprem kaynaklı olaylardan oluşan doğrudan maddi zararları karşılamakla yükümlüdür.
Aşağıdaki nedenlerden kaynaklanan kayıplar ve masraflar ise sigorta kapsamı dışındadır:
- Yıkılan yapıların moloz ve enkazını temizleme maliyetleri,
- Ticari veya kişisel kar kayıpları,
- İşin durması sebebiyle oluşan ekonomik kayıplar,
- Kira gelirinden mahrum kalma durumu,
- Geçici konut veya işyeri bulma masrafları,
- Üçüncü şahıslara karşı doğan hukuki ve mali sorumluluklar ile buna benzer öne sürülebilecek diğer tüm dolaylı zararlar,
- Her türlü taşınır mal, ev eşyası ve benzeri malzemeler,
- Tüm fiziksel yaralanmalar ve ölüm vakaları,
- Maddi olmayan (manevi) tazminat talepleri,
- Depremden ve onun dolaylı etkilerinden (yangın, infilak, tsunami, yer kayması) bağımsız olarak gelişen diğer hasarlar,
- Depremden bağımsız olarak, binanın hatalı inşaat veya yapısal kusurlarından dolayı zamanla meydana gelmiş yıpranma ve zararlar.
Bu nitelikteki hasarlar için, Zorunlu Deprem Sigortasına ek olarak düzenlenen çeşitli konut sigortası poliçelerini tercih etmeniz mümkündür.
Azami Teminat Tutarı Belirlenmesi
DASK’ın Zorunlu Deprem Sigortası ile temel amacı, sigorta sahiplerinin olası bir deprem felaketinin ardından yaşamlarına kaldıkları yerden güvenle devam edebilmelerini sağlamaktır.
“Deprem bitecek, yaşam sürecek…” ilkesiyle hareket eden DASK, her sene inşaat maliyetlerindeki artışları dikkate alarak bir üst limit belirler ve bu azami tutarda güvence sunar. DASK tarafından sağlanan en yüksek teminat bedeli, 01 Ocak 2024 itibarıyla tüm yapı türleri için 1 Milyon 272 Bin TL olarak tespit edilmiştir.
Bu azami limit belirlenirken, meskenin arsa değeri hariç, yıkılması durumunda yeniden inşa edilme maliyeti esas alınır. Sigortalıya ödenecek güvence tutarı (sigorta bedeli), meskenin büyüklüğü ve yapı tarzına bağlı olarak belirlenir; ancak bu miktar, kurumun belirlediği azami teminat limitini geçemez.
Eğer konutun gerçek değeri, DASK’ın sağladığı azami teminat tutarını aşıyorsa, sigorta sahibi, fazlalık kısım için özel sigorta şirketlerinden isteğe bağlı olarak ek teminat (ihtiyari sigorta) alabilir. Bu ek güvenceyi sağlayabilmek için özel sigorta şirketlerinden bir konut sigortası poliçesine sahip olmak gerekmektedir.
Kapsam Dahilindeki Binalar
Genel tanımıyla Zorunlu Deprem Sigortası, belediye sınırları içerisinde bulunan konutlar için geliştirilmiş bir sigorta sistemidir.
6305 Sayılı Afet Sigortaları Kanunu gereğince, aşağıda nitelikleri belirtilen yapılar DASK güvencesi altına alınmıştır:
- Tapu kayıtlı ve özel mülkiyete ait taşınmazlar üzerinde mesken (konut) olarak inşa edilmiş binalar,
- 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu çerçevesindeki bağımsız birimler (daireler vb.),
- Bu binaların içerisinde yer alan ve ticari amaçlar (büro, ticarethane vb.) için kullanılan bağımsız bölümler,
- Devletin doğal afetler sonrası yaptırdığı ya da kredi vererek inşa ettirdiği konutlar.
Zorunlu Deprem Sigortası ayrıca yukarıdaki koşulları sağlayan aşağıdaki yapılar için de geçerlidir:
- Kat irtifakı kurulmuş olan binalar,
- Tapuda henüz cins değişikliği (cins tashihi) yapılmamış ve tapu kütüğünde vasfı “arsa vb.” şeklinde görünen binalar,
- Henüz tapu tahsisi tamamlanmamış kooperatif evleri.
Şunu belirtmek gerekir ki, bağımsız tapusu henüz çıkarılmamış ve 2000 yılından önce yapılmış olan meskenlerin sigortaları, sigorta yaptıran kişinin beyanları ve arsa tapusuna ait bilgiler esas alınarak düzenlenebilir.
Kapsam Dışında Kalan Yapılar
Zorunlu Deprem Sigortası teminatının dışında bırakılan bina tipleri şunlardır:
- 9/11/1983 tarihli ve 2946 sayılı Kamu Konutları Kanununa tabi olan veya kamu hizmetlerinin yürütüldüğü binalar ve bağımsız bölümler,
- Köy nüfusuna kayıtlı olup köyde kalıcı olarak ikamet eden kişilerce, köy yerleşik alanları ve civarıyla mezralarda inşa edilen binalar,
- Tamamının yalnızca ticari veya sınai faaliyetler amacıyla kullanıldığı yapılar,
- Mimari projesi mevcut olmayan ve mühendislik hizmeti almamış binalar,
- Taşıyıcı sisteminin, yapıyı olumsuz etkileyecek biçimde tadil edildiği veya zayıflatıldığı saptanan binalar,
- Taşıyıcı sistemi, ilgili mevzuata ve onaylı projeye aykırı olarak inşa edilmiş binalar,
- Yetkili resmi kurumlarca yıkım kararı verilmiş binalar ile konut olarak kullanıma uygun olmayan, ihmal edilmiş, harap veya metruk durumdaki yapılar.
Zorunlu Deprem Sigortası (ZDS) kapsamı dışında kalan bu binalar için, sigorta şirketleri aracılığıyla İhtiyari Deprem Sigortası yaptırmak mümkündür.
Köy yerleşimleri, genellikle düşük gelir düzeyi, belediye denetiminin eksikliği ve sigorta hizmetini sunmadaki zorluklar gibi nedenlerle zorunlu sigorta kapsamı dışında tutulmuştur. Ancak, köylerde yer alan yapılar için talep edilmesi halinde İhtiyari Deprem Sigortası yaptırılması imkanı bulunmaktadır. Benzer bir şekilde, ticari ve sınai amaçlarla kullanılan binalar için de İhtiyari Deprem Sigortası poliçesi düzenlenebilir.
